%0 Journal Article %T چرخش سیاست‌ خارجی عربستان در قبال عراق (2003-2020)؛ گذار از تقابل هویت‌محور به هم‌گرایی منفعت‌گرا %J مطالعات بنیادین و کاربردی جهان اسلام %I انجمن ژئوپلیتیک ایران با همکاری مرکز آینده پژوهی جهان اسلام %Z 2717-0926 %A محمد, سلطانی نژاد %A شمس آبادی, علی %A خلیفاتی, منا %D 2020 %\ 11/21/2020 %V 2 %N 5 %P 33-68 %! چرخش سیاست‌ خارجی عربستان در قبال عراق (2003-2020)؛ گذار از تقابل هویت‌محور به هم‌گرایی منفعت‌گرا %K عربستان سعودی %K عراق %K ثبات‌زدایی %K تنش‌زدایی %K سازه‌انگاری %K نوکارکردگرایی %R %X عربستان سعودی، همواره، به تحولات عراق با حساسیت بالایی می‌نگریسته و پتانسیل عظیمی از توانمندی خود در سیاست خارجی را صرف این کشور کرده است که طبیعتاً این موضوع، به‌ویژه پس از 2003 که نگرانی‌های ریاض در قبال معادلات بغداد را بیشتر نمود، در طراحی نقشۀ قدرت در غرب آسیا اثری شگرف داشته است. با وجود این اهمیت، نگاه و اقدامات خاندان سعودی در قبال عراق پساصدام و پساداعش بدون تحول نبوده است. مقالۀ حاضر به بررسی سیاست عربستان در عراق از سال 2003 تا میانۀ سال 2020 پرداخته است و با شناسایی یک نقطۀ چرخش مهم در سال 2016 طی این بازۀ زمانی، به این پرسش اصلی پاسخ می‌دهد: تحول سیاست خارجی عربستان در قبال عراق پساصدام چگونه بوده است؟ فرضیه‌ای که برای پاسخ به این سؤال مطرح شده است، از این قرار است: نگاه غالب بر سیاست عربستان در قبال عراق در سال‌های 2003 تا 2016، منبعث از دغدغه‌های هویتی و رقابت‌های شیعی‌سنی و عربی‌غیرعربی، تقابلی بوده و از سال 2016 تا 2020 با توسعۀ مناسبات اقتصادی‌سیاسی با دولت عراق هم‌گرایی داشته است. برای آزمودن این فرضیه، با روش  توصیفی‌تحلیلی، ضمن بهره­گیری از نظریات سازه‌انگاری و نوکارکردگرایی، تبیین شده است که از سال 2016 به‌بعد، عربستان با مشاهدۀ شکست سیاست‌های برآمده از رویکرد شیعه‌ستیز و مواجه‌شدن با نتیجه‌های عکس آن، از یک بازیگر متعصب سنّیِ ضدّ دولتِ غالباً شیعی عراق به یک بازیگر هم‌گرا و همکار با عراق برای جهت‌دهی به معادلات سیاسی این کشور تبدیل شده است. %U