TY - JOUR ID - 134815 TI - جایگاه ژئوپلیتیکی تنگۀ هرمز در راهبرد دفاع دریای ایران JO - مطالعات بنیادین و کاربردی جهان اسلام JA - FASIW LA - fa SN - 2717-0926 AU - عسگری،, سهراب AU - قادری حاجت, مصطفی AD - استادیار چغرافیای سیاسی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران AD - استادیار گروه جغرافیای سیاسی دانشکده علوم انسانی دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران Y1 - 2021 PY - 2021 VL - 3 IS - 7 SP - 113 EP - 146 KW - ایران KW - تنگۀ هرمز KW - راهبرد دفاعی KW - ژئوپلیتیک KW - سیاست دفاعی DO - N2 - با تشکیل نیروی دریایی در سال 1303 اعمال حاکمیت بر قلمروی دریایی کشور شروع شد. تصویب نخستین قانون مناطق دریایی ایران در سال 313 ، اعمال حاکمیت را قانونمند کرد. در دهه‎های بعد قانون مناطق دریایی ایران بازنگری شد. در تکمیل آن، حقوق و قوانین بین‎الملل دریاها مؤثر بود. موضوع قوانین دریایی کشور، همواره خلیج فارس و دریای عمان بوده است و تنگۀ هرمز به‌عنوان آبراه مهم جهانی از نظام حقوقی ویژه‎ای برخوردار نشده است. در نتیجه، عبور از آن دارای نظام حقوقی خاصی نیست و قوانین کنوانسیون 1982 حقوق بین‏الملل دریاها به تنگۀ هرمز نیز تعمیم داده می‏شود. تنش‎های سیاسی پیش‌آمده در دهه‎های اخیر و اقدامات خصمانۀ کشورهای متخاصم، سبب شده است بستن تنگۀ هرمز به‌عنوان اهرم بازدارندۀ تدافعی مورد توجه مسئولان کشور قرار بگیرد.در این مقالۀ توصیفی و تحلیلی که به شیوۀ کتابخانه‏ای انجام داده‌ایم، ضمن بررسی وضعیت و روند اقدامات ایران در عرصۀ قلمروهای  دریایی، به نقش ژئوپلیتیک تنگۀ هرمز در سیاست‎های دفاعی کشور می‎پردازیم که به‌عنوان متغییر مستقل در این پژوهش مطرح است و پیامد‎های  بستن تنگۀ هرمز نیز به‌عنوان متغییر تابع است. این پرسش مطرح است که تنگۀ هرمز چه جایگاهی در راهبرد دفاع دریایی ایران داشته است و طرح  بستن تنگه از منظر راهبرد دفاعی دریایی چه پیامدهایی دارد؟ براساس یافته‎های پژوهش، طرح بستن تنگۀ هرمز توسط جمهوری اسلامی ایران، همواره واکنش‎های زیادی در پی داشته است. ساخت خطوط لولۀ جایگزین، ابراز مخالفت‎های بین‏المللی، تهدید به‌کارگیری نیروی نظامی با بازنگهداشتن تنگه از جمله آن‌ها بوده است. UR - https://journal.iiwfs.com/article_134815.html L1 - https://journal.iiwfs.com/article_134815_d8e316f6154c201f7ec217dfa1a50315.pdf ER -