TY - JOUR ID - 158051 TI - تحلیل ژئوپلیتیک الگوهای رفتاری مبتنی بر تنازع و تعامل در روابط ایران و عربستان سعودی JO - مطالعات بنیادین و کاربردی جهان اسلام JA - FASIW LA - fa SN - 2717-0926 AU - زارعی دارامرودی, هوشمند AU - محمدی, حمیدرضا AU - عزیززاده طسوج, محسن AD - کارشناسی ارشد جغرافیای سیاسی، گروه جغرافیا، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران AD - دانشیار گروه جغرافیا، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران AD - دکتری جغرافیای سیاسی، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران، تهران، ایران Y1 - 2022 PY - 2022 VL - 4 IS - 2 SP - 83 EP - 106 KW - ایران KW - تعامل KW - ژئوپلیتیک KW - عربستان سعودی KW - الگوهای رفتاری KW - منازعه DO - 10.22034/FASIW.2022.336873.1139 N2 - شناخت عوامل مؤثر بر روابط کشورها از ضرورت‌‌‌ها و پیش‌نیازهای تأمین منافع ملی و تنظیم چگونگی سیاست خارجی دولت‌هاست. این عوامل می‌توانند شاخص‌های زیربنایی یا روبنایی قدرت‌ساز کشورها یا علائق متنوعی باشند که مناسبات آن‌ها را شکل می‌دهد. ژئوپلیتیک با واکاوی عوامل مختلف شکل‌دهندۀ قدرت ملی کشورها، علائق و منافع مختلف بازیگران، شناخت بنیادها و بسترهای بحران‌های منطقه‌ا‌ی و تحلیل بر مبنای عوامل ثابت و متغیر جغرافیایی فهم و آگاهی مورد نیاز را برای تدوین سیاست خارجی واقع‌گرا و عاقلانه فراهم می‌کند. کشورهای قرارگرفته در یک منطقۀ ژئوپلیتیک که وزن و قدرت ملی تقریباً یکسانی دارند، همواره به‌دنبال ایجاد گونه‌ای از توازن قوا در مناسبات ژئوپلیتیک خود هستند که بتواند اهداف و منافع ملی آن‌ها را نیز تأمین کند. جمهوری اسلامی ایران و عربستان سعودی به‌سبب همسایگی و وجود عوامل واگرا و همگرای مؤثر در سیاست‌های داخلی و خارجی خود، الگوهای رفتاری خاصی را در روره‌های مختلف تاریخی روابط خود بروز داده‌اند که در طیفی از تنازع تا تعامل، همکاری و رقابت قابل بررسی است. در این پژوهش به‌دنبال پاسخ این پرسش هستیم که در روابط جمهوری اسلامی ایران و عربستان سعودی کدام یک از الگوهای رفتاری تنازع یا تعامل غالب بوده است؟ یافته‌‌‌ها نشان می‌دهد که روابط ایران و عربستان سعودی متأثر از وجود تفاوت‌های بنیادین و ساختاری داخلی و خارجی، بسترهای ژئوپلیتیکی متعارض و واگرایانه‌ای است که در دوره‌های مختلف الگوی تنازع و تعامل را ایجاد کرده است، ولی با توجه به وجود عوامل همگرا و ضرورت‌های داخلی و خارجی این دو کشور در دوره‌های تاریخی مختلف، الگوی رفتاری تعامل و همکاری برای کاهش تنش‌‌‌ها نیز ارائه شده است. UR - https://journal.iiwfs.com/article_158051.html L1 - https://journal.iiwfs.com/article_158051_2211bac2b29260ef1e6b3cbfe3f85030.pdf ER -